Τρίτη, Οκτωβρίου 19, 2010

"Το Μόνον της Ζωής του Ταξείδιον", Γεωργίου Βιζυηνού

Μια συγκλονιστική θεατρική παράσταση


Σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης. Θέατρο «ARTI», Ηπείρου 41.
Ερμηνεύουν (εναλλάξ): Μαρίνα Αργυρίδου – Γιώργος Νικόπουλος.
Μουσική - πιάνο: Βασίλης Γιαννάκης. Όλγα Αρτικοπούλου (βιολοντσέλο).

Μια συγκλονιστική παράσταση, η οποία θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη μου, για την προσέγγιση, τη σκηνοθεσία και την ερμηνεία. Ρεσιτάλ ηθοποιίας από τη Μαρίνα Αργυρίδου, σε έναν εκφραστικό χειμαρρώδη αφηγηματικό μονόλογο, διάρκειας μιας ώρας, που κόβει την ανάσα, από την αρχή, μέχρι το τέλος, και βρίσκει τον ήρωα, αλλά και την ερμηνεύτρια, στην πιο μαγευτική κορύφωση, όπου οι θεατές, όρθιοι, χειροκροτούσαν τους συντελεστές επί ώρα. Παλλόμενη, η νεαρή ηθοποιός, κατέκτησε το κοινό, με την ερμηνεία και τον ρυθμό, σε μια μαγική ατμόσφαιρα. Η αρχαΐζουσα γλώσσα του συγγραφέα, διανθισμένη με την ντοπιολαλιά της πατρίδας του, συντείνουν στην επιτυχία της μαγικής συνταγής, καθώς, επιπλέον, τα συστατικά αυτά κάνουν πιο δύσκολο το εγχείρημα της ερμηνείας, ενώ και δεν είναι θεατρικό έργο, αλλά ένα διήγημα, γραμμένο πριν έναν αιώνα.

Ο σκηνοθέτης Δήμος Αβδελιώδης διαλέγει έργα σπάνια, κυρίως Λογοτεχνικά (π.χ. «Η γυναίκα της Ζάκυνθος», Διονυσίου Σολωμού) και όχι με εμπορικά κριτήρια. Καταδύεται στο κείμενο, για να αναδυθεί, στη συνέχεια, σε δυσθεώρητα ύψη απόδοσης. Η μέχρι τώρα πορεία του, τόσο στον κινηματογράφο («Το δένδρο που πληγώναμε», «Νίκη της Σαμοθράκης» κ.ά.), όσο και στο θέατρο («Μαράν Αθά», «Καραγκιόζης» κ.ά.) δεν του έφεραν μόνο ελληνικά και διεθνή βραβεία, αλλά τον κατατάσσουν στους μεγάλους δημιουργούς της Τέχνης, την οποία υπηρετεί με ξεχωριστή επιτυχία και σεμνότητα. Ό,τι έχει σκηνοθετήσει χαρακτηρίζεται από μία διάθεση νοσταλγίας και επιστροφής στα παιδικά χρόνια, στην ηλικία της αθωότητας, σε εποχές που έφυγαν και χαμένους παράδεισους. Για τον συγγραφέα, ο σκηνοθέτης έχει δηλώσει: «Αν έλειπε ο Βιζυηνός από τα ελληνικά Γράμματα, θα ήταν σαν να έλειπε ο Καβάφης από την ποίηση, ή ο Χατζιδάκις από τη μουσική, καθώς ανήκει στους δημιουργούς που μας προσφέρουν μοναδική χαρά και συγκίνηση με την απλότητα, την καθαρότητα, την ταχύτητα, την έλλειψη κάθε επιτήδευσης ή άλλου σκοπού πέραν αυτής καθεαυτής της ερωτικής μέθεξης ως δωρεάς και βαθιάς ταύτισης με τον άλλον».

Θεωρώ πως όλοι μας θα πρέπει να γευόμαστε τη χαρά και την απόλαυση των παραστάσεων του Δήμου Αβδελιώδη. Το ότι το έργο του έχει τόσο έντονα εθνικό χρώμα, τον κάνει έναν διεθνή δημιουργό. Πρόκειται για μια βιωματική ιστορία του Βιζυηνού, όταν σε ηλικία δέκα ετών δούλεψε παραγιός σε έναν σκληρό ράπτη στην Κωνσταντινούπολη, το 1861.

Ο συγγραφέας Γεώργιος Βιζυηνός γεννήθηκε στη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης, στα 1849 και πέθανε στην Αθήνα στα 1896. Σπούδασε θεολογία, φιλοσοφία και ψυχολογία σε Κωνσταντινούπολη, Κύπρο, Αθήνα και Γερμανία. Έζησε στο Παρίσι και στο Λονδίνο για δύο περίπου χρόνια. Από τον Απρίλιο του 1883 μέχρι τον Ιούλιο του 1884 δημοσίευσε στην ημερήσια Αθηναϊκή εφημερίδα «Εστία» τα σημαντικότερα μικρά του διηγήματα, που σήμερα θεωρούνται ορόσημο στη νεοελληνική λογοτεχνία. Ανάμεσά τους και «Το Μόνον της Ζωής του Ταξείδιον».

Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο συγγραφέας κλείστηκε σε ψυχιατρικό άσυλο της Αθήνας. Λίγο πριν είχε ξεσπάσει το ερωτικό του πάθος για μια ανήλικη. Τα βιώματα του, αλλά και η λογοτεχνική προσέγγισή τους μπλέκονται στο ταραγμένο του μυαλό και στα έργα του. Κυρίαρχο πρόσωπο των αναμνήσεών του είναι ο υπερήλικας παππούς του, ο οποίος είχε μεγαλώσει ντυμένος κορίτσι, για μα μη στρατολογηθεί γενίτσαρος, από τους Τούρκους. Τα παραμύθια που έλεγε στον εγγονό του διαμόρφωσαν τον ψυχισμό του.

Νίκος Μπατσικανής, συγγραφέας – ποιητής

Δεν υπάρχουν σχόλια: