Δει δη Παιδείας

Γράφει ο Παναγιώτης Θ. Τουμάσης

«Ο καθείς και τα όπλα του», έγραψε κάποτε ο Οδυσσέας Ελύτης… Με άλλα λόγια, ο καθένας και τα εργαλεία του… Ο ποιητής, για παράδειγμα, πώς θα έγραφε σήμερα τα ποιήματα του, αν δεν είχε στυλό (ή μολύβι) κι ένα κομμάτι χαρτί… Ο ζωγράφος παρομοίως, δίχως πινέλα, μπογιές (ή κάρβουνο) και μιαν ακουαρέλα… Ο γλύπτης τη σμίλη και την πέτρα… Ο οργανοπαίκτης τ’ όργανο… Ο επιστήμονας το αίτιο και το αιτιατό…

Την παλιά εποχή, ω! Δεν ήταν έτσι… Ο ποιητής σκάλιζε τα ποιήματά του στο χώμα: «Μη! Μην πατήσεις εδώ! Θα σβήσεις το ποίημα»!... Ο ζωγράφος, τα ζωγραφικά του έργα στα τοιχώματα των σπηλαίων: «Ωραία ζωγραφίζεις! Ωστόσο, θα ήθελα να έβλεπα το έργο σου δίχως πυρσό, στο ηλιόφως»!... Ο γλύπτης με τα νύχια του: «Εδώ σού ξέφυγε μια νυχιά»; Ο οργανοπαίκτης το ταμ-ταμ του: «Πολύ μονότονη κατάντησε τούτη η μουσική»!...

Σήμερα, βέβαια, έχουμε για τη δουλειά αυτή τα σχολεία μας! Εκεί μαθαίνουμε γραφή και ανάγνωση. Εκεί το Πείραμα, η Επιστήμη, η Τέχνη… Όταν ο γράφων πήγαινε Λύκειο, το εργαστήρι της Χημείας ήταν ένα κλειδωμένο κι αραχνιασμένο δωμάτιο, όπου ουδείς είχε μπει μέσα, θαρρείς για αιώνες. Βρισκόταν απομονωμένο στην αίθουσα της γυμναστικής. Κρύπτη στην αίθουσα της γυμναστικής. Ανέβαινες με ξυλόσκαλα μέχρι απάνω…

Μα η πόρτα του, δεν άνοιξε ποτέ…

Πολλά σχολεία διαθέτουν τα εργαλεία… Όμως, στερούνται των εκπαιδευτικών οι οποίοι θα τα λειτουργήσουν… Άλλοτε οι εκπαιδευτικοί βαριούνται, άλλοτε «αγνοούν τον τρόπο» κι άλλοτε πάλι, τα κονδύλια είναι ανεπαρκή… Ουκ ολίγες φορές, απαίδευτοι εκπαιδευτικοί εκπαιδεύουν παίδες… (Κάλλιο να μπουν στη φυλακή με χειροπέδες)! Αλλά για να είμαστε δίκαιοι κατανέμοντας ίσα τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, φταίει και το σύστημα…

Που δεν τους ελέγχει για να μη βαριούνται… Που δεν τους μορφώνει για να μην «αγνοούν τον τρόπο»… Που δεν τούς εγκρίνει τα απαραίτητα χρήματα για τη λειτουργία του εξοπλισμού (όπου υπάρχει φυσικά εξοπλισμός)… Κυρίως βέβαια, φταίει το σύστημα για έναν επίσης πολύ σημαντικό λόγο: Που δεν αναμορφώνει εξαρχής ολόκληρη τη δομή της διδακτέας ύλης! Και βρισκόμαστε ακόμα στην εποχή «Φεγγαράκι μου λαμπρό»…

Το Μουσικό Λύκειο Σερρών, παρουσίασε πριν από λίγο καιρό η τηλεόραση της Ν.Ε.Τ., στην εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου «Στην υγειά μας»… Οι μαθητές του εν λόγω Πειραματικού Λυκείου, έδωσαν στους τηλεθεατές την εντύπωση πραγματικά ξεχωριστών προσωπικοτήτων. Και ως μαθητές στο σύνολό τους, και ως ένας έκαστος ξεχωριστά. «Μέσα από την Τέχνη της Μουσικής, θωρακίζουμε τα παιδιά», είπε ένας καθηγητής…

«Έχουν πολύ καλή θωράκιση, χρήσιμη στους καιρούς που ζούμε», συμπλήρωσε ο ίδιος καθηγητής… Κι οι υπόλοιποι, μόνο καλά λόγια είχαν για τους μαθητές τους: «Εγώ είμαι ο μαθηματικός. Παρατηρώ ότι η ενασχόληση των παιδιών με τη Μουσική, τα βοηθά να είναι καλοί και στα Μαθηματικά»… Για να προσθέσει κάποιος άλλος: «Μα η Μουσική είναι Μαθηματικά»! Σε απαράλλαχτο μήκος κύματος η φιλόλογος… Όλοι ανεξαιρέτως…

Ήρθε ο καιρός ν’ αναμορφώσουμε την Παιδεία. Να βρουν δικαιωματικά θέση μέσα σ’ αυτή και οι Καλές Τέχνες. Η Ποίηση, η Μουσική, ο Χορός, το Θέατρο, ο Κινηματογράφος, η Γλυπτική κ.ο.κ. Όλες οι Καλές Τέχνες μπορούν να χωρέσουν. Ανταποκρινόμενες πλήρως στην διαφορετικότητα του κάθε μαθητή. Δίνοντας στον κάθε μαθητή το κατάλληλο ερέθισμα, το σωστό κίνητρο και το υψηλό νόημα που αναζητά για τη Μάθηση.

Ο μαθητής, σε πείσμα πολλών βλακωδώς διαφωνούντων, είναι σκεπτόμενο άτομο. Δίκαια απαιτεί ευχάριστη εκπαίδευση, διαδραστικό τρόπο διδασκαλίας και, κυρίως, μια πολύ πειστική απάντηση στο «γιατί υποβάλλεται σε όλα αυτά». Κι απαιτεί απάντηση πέρα από κάθε αμφιβολία, που μόνο η Τέχνη – η Καλή Τέχνη – μπορεί να τού παράσχει, μέσω του βιωματικού της χαρακτήρα, ο οποίος είναι (και θα είναι), μια γεμάτη αισθητική συγκίνηση μετουσίωση της ζωής…

Δείτε και το κεντρικό μας ιστολόγιο